De rol van de auto in de stad verandert. Sommige zien geheel autovrije steden voor zich, anderen zien wel plek voor de auto maar op een andere manier dan nu het geval is. Wat is de rol voor de auto in de stad van de toekomst?
Op dit moment telt Nederland namelijk rond de 8 miljoen auto’s, die (gemiddeld genomen) 95 procent van de tijd stil staan. Dit is een grote verspilling en de uitdijende steden kunnen geen plaats bieden aan nog meer auto’s. Hoe kunnen we de auto’s die er al zijn beter benutten? En hoe kunnen we ons vervoerssysteem anders vormgeven zonder in te hoeven leveren op gemak? Op het Happy Mobility-congres, op 14 maart in Rotterdam, leidden vier experts een workshop in over dit onderwerp.
Volgens deze vier mobiliteitsexperts is autogebruik in plaats van autobezit de toekomst, met autodelen als de voornaamste oplossing. Autogebruik draagt namelijk bij aan het reduceren van CO2, het besparen van schaarse ruimte in de stad, het verbeteren van de luchtkwaliteit en hiermee aan het behalen van de ambitieuze klimaatdoelen uit het regeerakkoord.
Inleiding
Anne Knol van Milieudefensie beet het spits af en schetst een stad met meer vrijheid als we afstappen van het traditionele autobezit. Ananda Groag van shareNL pakte door op deze vrijheid. Zij gaf aan dat we veel meer met minder kunnen bereiken, maar dat dit wel een enorme gedragsverandering vereist. Vincent Taapken van New Industry gaf aan veel vertrouwen te hebben in de integratie van deelmobiliteit in nieuwbouw en sprak de hoop uit dat de zelfrijdende auto de transitie van bezit naar gebruik zou vergemakkelijken. Martien Das van Rijkswaterstaat vulde de inleiding tenslotte aan met concrete voorbeelden van gemeenten en nuttige cijfers.
Van bezit naar autogebruik
In groepen werd de discussie voortgezet, waarin de autobezitter centraal stond. Waarom hechten wij zoveel waarde aan het bezitten van een auto en wat is er nodig om de autobezitter mee te nemen in de verandering? Als “toegang tot” net zo handig is als bezit dan zal een tipping point ontstaan. Daarna slaat de markt om en zal de meerderheid van de consumenten kiezen voor gebruik in plaats van bezit. Knol neemt een groepje autobezitters mee in dit vraagstuk. Het opgeven van vrijheid van mobiliteit blijft de voornaamste angst onder autobezitters. Wat moet er gebeuren om deze angst weg te nemen? Het zichtbaar maken van de kosten van autogebruik, het verminderen van parkeerplekken, het aantrekkelijk maken van openbaar vervoer en het weghalen van drempelvrees voor autodelen worden concreet genoemd.
Top-down approach
Ananda Groag en Martien Das discussieerden met deelnemers vooral over de vraag of er een bottom-up of top-down approach nodig is om de transitie te versnellen. Volgens de deelnemers verloopt bottom-up vaak stroef en langzaam. Er is een top-down approach nodig met de juiste incentives om een gedragsverandering teweeg te brengen. Naast de juiste incentives moet eveneens het imago van autodelen veranderen. Maar hoe maken we autodelen sexy en toegankelijk? Dat is een vraag die nog onbeantwoord bleef.
Lef nodig
‘Zonder urgentie geen innovatie’, verkondigt creatief ontwikkelaar Vincent Taapken op het podium. Hoe kan, door te sturen op ruimte, deze urgentie bereikt worden? Door autobezit zo onaantrekkelijk mogelijk te maken en door krachtige alternatieven te bieden. Denk hierbij aan het verschaffen van parkeernormen, een autovrije/autoluwe binnenstad en het verbeteren van het openbaar vervoer. Taapken: "Er is lef nodig vanuit de overheid en het bedrijfsleven". China wordt genoemd als voorbeeld van lef hebben: vanaf 2019 zullen traditionele autofabrikanten een compensatie moeten betalen aan elektrische autofabrikanten (als een subsidie voor duurzame productie) voor elke auto die wordt geproduceerd. Dit geeft aan dat je als overheid wel degelijk iets radicaals kan doen om de transitie naar duurzame mobiliteit te versnellen.
Conclusie
Via een (radicale) top-down approach de transitie versnellen is de boodschap om mee naar huis te nemen. Concreet werd genoemd: het verschaffen van parkeerplekken, zichtbaar maken van kosten van autobezit, het aantrekkelijk maken van openbaar vervoer en eveneens een verhipping van het deelauto-imago. Zou dit de formule zijn om de transitie te versnellen? Of zal toch de autonome auto een grote rol moeten gaan spelen in de transitie? Volgens de experts is hoe dan ook het tijdperk van de individuele wagen voorbij in de stad van de toekomst. Zal de automatische, elektrische en gedeelde auto de toekomst zijn?