Case study onderzoek naar het gemeentelijk beleidsinstrumentarium om het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren
Auteur: Norbert Nijhof
In steeds meer Nederlandse steden verschijnen deelauto’s, deelfietsen en deelscooters in het straatbeeld. Ook voeren steeds meer steden een actief beleid gericht op het stimuleren van deelmobiliteit. Naar deelmobiliteit is al veel onderzoek gedaan, met name naar de effecten van deelmobiliteit op de modal split, het autobezit, de CO2-uitstoot et cetera. Onderzoek naar de wijze waarop gemeenten in Nederland het gebruik van deelmobiliteit stimuleren, ontbreekt echter. Dergelijk onderzoek kan inzicht bieden in de keuzes die gemeenten maken met betrekking tot het inzetten van maatregelen ter bevordering van het gebruik van deelmobiliteit, en de onderbouwing van die keuzes. In het kader van de Master City Developer is dit onderzoek uitgevoerd in de periode maart – augustus 2020. Deze scriptie vormt het eindresultaat van dit onderzoek en geeft antwoord op de volgende onderzoeksvraag: Op welke wijze kunnen gemeenten het gebruik van deelmobiliteit stimuleren?
Gemeenten kunnen het gebruik van deelmobiliteit stimuleren door het stimuleringsbeleid te baseren op helder, op onderzoek gefundeerd inzicht in de kenmerken van de doelgroep(en) die men tot het gebruiken van deelmobiliteit wil bewegen, de drijfveren van de doelgroepen en de ervaren belemmeringen voor het gebruiken van deelmobiliteit. Het onderzoek heeft laten zien dat de onderzochte gemeenten slechts heel beperkt over dit soort inzichten beschikken. Dit belemmert de effectiviteit van het gevoerde stimuleringsbeleid.
Ook door te zorgen voor gestroomlijnde operationele processen kunnen gemeenten het gebruik van deelmobiliteit stimuleren. Het gaat dan om zaken als een eenduidig aanspreekpunt, heldere communicatiekanalen en korte doorlooptijden bij procedures. Op dit terrein valt nog veel winst te behalen.
Marketing en communicatie zijn ook instrumenten die een gemeente kan inzetten om het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren. Uit het onderzoek is gebleken dat deze instrumenten nog weinig worden toegepast. Het ontbreekt in alle drie de onderzochte gemeenten grotendeels aan een communicatiestrategie rondom deelmobiliteit, waarbij communicatie-uitingen en campagnes worden gerelateerd aan de verschillende doelgroepen en waarbij nadrukkelijk de samenwerking wordt gezocht met de aanbieders van deelmobiliteit.
Het inzetten van financiële prikkels is op grond van het literatuuronderzoek ook een instrument die gemeenten kunnen inzetten om het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren. Uit het onderzoek is gebleken dat ook van dit instrument in de praktijk nog weinig gebruik wordt gemaakt
Het voorkomen van overlast door fout geparkeerde deelfietsen en -scooters is ook een stimuleringsmaatregel, aangezien deze overlast het draagvlak voor deelmobiliteit ondermijnt. Gemeenten lijken in de praktijk echter meer een faciliterende (toestaan en mogelijk maken van deelmobiliteit) en regisserende (voorkomen van overlast) rol te vervullen dan een daadwerkelijk stimulerende rol.