Wil Mobility as a Service (MaaS) werken, dan moet de autodeelmarkt flink groeien, stellen Martien Das van Rijkswaterstaat en Friso Metz van adviesbureau Advier in Verkeersnet. De groei is volgens hen sterk afhankelijk van gemeentelijk beleid. Maar in de meeste gemeenten bieden hierin nog geen ruimte voor de deelauto, zien ze. Binnen de Green Deal Autodelen ontwikkelden zij daarom tien punten die een transitie moeten versnellen.
De deelauto vormt een belangrijke bouwsteen van de MaaS-keten, benadrukken Das en Metz. Werkt dit ene onderdeel niet goed, dan werkt de hele keten volgens hen niet. Datzelfde geldt overigens als andere bouwstenen als ov en de deelfiets niet goed werken, stellen ze.
“De potentie van de deelauto verschilt wel tussen stad en platteland”, zegt Das. In grote steden liggen veel voorzieningen dicht bij elkaar en zijn veel ritten met het OV, met de fiets of zelfs lopend te doen. Weinig mensen hebben hier een eigen auto – ook vanwege gebrek aan of hoge kosten voor parkeerplekken. Een deelauto is dan handig voor speciale ritten binnen de stad, voor als het regent of voor bezoek van plekken die slecht bereikbaar zijn. In de landelijke gebieden hebben juist meer mensen een eigen auto, en soms zelfs meer. Hier kan de deelauto de tweede of derde auto vervangen.
Voordelen
De deelauto heeft veel voordelen, zien Das en Metz. Zo kan hij goedkoper zijn voor wie minder dan 10.000, 12.000 kilometer per jaar rijdt. En daarnaast zijn deelauto’s vaak moderne, schone en elektrische auto’s – ze worden veelvuldig gebruikt, gaan minder lang mee en kunnen dan ook sneller vervangen worden. Zo’n moderne auto is niet alleen goed voor het milieu, hij is ook nog eens handig voor als een stad een strenge milieuzone heeft. Daarnaast heb je met een deelauto geen vaste, eigen parkeerplaats nodig, wat weer het aanvragen en betalen van een mogelijke vergunning scheelt.
Ook voor gemeentes heeft de deelauto voordelen volgens Das en Metz. Zo neemt de parkeerdruk af, net als de drukte op de weg. En daarnaast kunnen gemeentes de parkeernorm verlagen waardoor bouwen betaalbaarder moet worden.
Businesscase
Begin 2017 waren er 30.000 deelauto’s in Nederland, becijferde CROW-KpVV. En dat aantal groeit volgens hen. “De grootste groei zit ‘m in particulieren initiatieven: mensen die hun auto bijvoorbeeld op SnappCar aanbieden”, zegt Das. “De drempel om dat te doen is heel laag. In elke gemeente kan je via zo’n autodeelsite wel een auto huren. Maar wil een bedrijf deelauto’s gaan aanbieden, dan is eerst een positieve businesscase nodig en soms ook nog verschillende vergunningen – het kan zo maar zes tot negen maanden duren voor er een deelauto is.”
Maar het mag, zo stellen ze, nog meer groeien. Consumenten mogen nog meer doordrongen raken van de voordelen. En bovendien, zeggen ze: hoe meer deelauto’s, hoe groter de nabijheid van een deelauto en hoe groter de aantrekkelijkheid.
Gemeentelijk beleid
De groei van de deelautomarkt is volgens Das en Metz sterk afhankelijk van het gemeentelijk beleid. Veel gemeentes doen nog niets met de deelauto, zien zij. Met de Green Deal autodelen proberen zij gemeentes warm te maken voor de deelauto. Acht steden hebben zich nu aangesloten. In totaal doen er 36 organisaties mee. Doel is dat er in 2020 100.000 deelauto’s rondrijden in Nederland.
Juist doordat het aantal deelauto’s sterk groeit, denken veel gemeentes: het gaat prima. Of ze denken: laten marktpartijen het zelf maar regelen.
Voor het feit dat weinig gemeentes actief beleid voeren op de deelauto, heeft Das wel een verklaring. “Juist doordat het aantal deelauto’s sterk groeit, denken veel gemeentes: het gaat prima. Of ze denken: laten marktpartijen het zelf maar regelen.”
Urgentie
Vanuit Green Deal Autodelen willen ze gemeenten laten zien: de deelauto kan bijdragen aan het behalen van beleidsdoelen op het gebied van klimaat en wonen, dus inzetten op de deelauto loont. De urgentie is in steden het grootst, ziet Das. “Na de crisis zijn er veel nieuwbouwprojecten bijgekomen. Wat steden nodig hebben, is bijvoorbeeld een ontkoppeling van het aantal bewoners en aantal auto’s. Ruimte om iedereen een parkeerplek te geven is er niet. Steden willen kunnen groeien zonder de nadelen die hier traditioneel mee gepaard gaan.”
Om gemeentes warm te maken, is binnen de Green Deal Autodelen een checklist gemaakt. Das en Metz omschrijven het als ‘de belangrijkste versnellingspunten voor de transitie van autobezit naar autodelen’. De punten zijn toepasbaar voor alle gemeenten en hoeven niet per se veel te kosten, benadrukken ze.