Het totaal aantal deelauto’s is opnieuw toegenomen in 2022, blijkt uit het Dashboard autodelen 2022 van CROW-KpVV. Met name het aantal volledig elektrische deelauto's die de gebruiker opent zonder sleutel en achterlaat op de plaats van vertrek, steeg aanzienlijk: van 21% in 2021 naar 31% in september 2022.
Een deelauto vergroot de mobiliteit van mensen in met name stedelijke gebieden, waar de ruimte voor een privéauto schaars en duur is. Steeds meer deelauto's zijn 24 uur per dag beschikbaar en vormen daarmee een goed alternatief voor de eigen auto. Het denken vanuit autogebruik in plaats van autobezit past binnen de mobiliteitstransitie en het opkomende thema brede welvaart.
Autodelen is al jaren in opmars. Ook in 2022 blijven de aantallen stijgen. Door technologische ontwikkelingen is er steeds meer mogelijk op het gebied van zogenaamde 24/7 deelauto’s. Die zijn dag en nacht bereikbaar voor de gebruiker zonder tussenkomst van een persoon. Je opent de auto met een app of een pas, vervolgens haal je de autosleutel uit het dashboardkastje. Er zijn zelfs deelauto’s waar geen sleutel meer aan te pas komt, die starten met één druk op de app-knop. De particuliere keyless deelauto’s (zonder sleuteloverdracht) zijn in potentie ook 24/7 bereikbaar. Ze vragen een kleine, laagdrempelige handeling van de eigenaar.
Nieuwe onderzoeksmethode
Door het steeds uitgebreidere aanbod van deelauto’s is het lastig om goed zicht te houden op lokale en particuliere initiatieven. Daarom nemen Advier en CROW de particuliere (peer-to-peer) deelauto’s mét fysieke sleuteloverdracht niet meer standaard mee in het onderzoek, maar de 24/7 particuliere deelauto's keyless weer wel. Verder maken zakelijke deelauto’s niet langer deel uit van het onderzoek, omdat de auto’s niet algemeen publiekelijk beschikbaar zijn. Bovendien zijn de hoeveelheden en locaties van zakelijke deelauto's niet online traceerbaar. In 2022 is geen uitvraag gedaan naar het aantal gebruikers van deelauto’s.
Groei deelauto’s
In de helft van alle Nederlandse gemeenten staat ten minste één 24/7 deelauto. Binnen deze gemeenten wonen bijna 13 miljoen inwoners. Dat betekent dat 73% van de Nederlanders een 24/7 deelauto de eigen gemeente heeft staan. Verder ingezoomd zien we dat in een kwart van alle wijken in Nederland een 24/7 deelauto staat. Ruim 8 miljoen inwoners, ofwel 50% van de Nederlanders, hebben een 24/7 deelauto in de wijk. En binnen een loopafstand van 400 meter vindt ongeveer 30% van de Nederlanders een 24/7 deelauto.
Als we kijken naar deelauto’s inclusief particuliere deelauto’s met fysieke sleuteloverdracht, heeft elke gemeente tenminste 1 deelauto en heeft dus 100% van de inwoners een deelauto ter beschikking. Dit komt neer op bijna 100.000 deelauto’s in heel Nederland. Het aantal particuliere deelauto’s in Nederland is ruim 75.000. Dit getal is gebaseerd op de aangeleverde data van het grootste peer-to-peer deelautoplatform.
Deze grafiek laat het totaal aantal deelauto’s in Nederland zien. Dit betreft zowel 24/7 als niet-24/7 deelauto’s (Peer-to-Peer met een fysieke sleuteloverdracht). Het aantal business carsharing deelauto’s is in dit totaal overzicht ook meegenomen. De data van Peer-to-Peer deelauto’s (niet-24/7) is een schatting op basis van aangeleverde data van het grootste Peer-to-Peer deelautoplatform; deze cijfers hebben wij niet kunnen controleren. Het gaat om ruim 75.000 deelauto’s in 2022.
Deze grafiek laat het totaal aantal deelauto’s in Nederland zien. Dit betreft zowel 24/7 als niet-24/7 deelauto’s (Peer-to-Peer met een fysieke sleuteloverdracht). Het aantal business carsharing deelauto’s is in dit totaal overzicht ook meegenomen.
De data van Peer-to-Peer deelauto’s (niet-24/7) is een schatting op basis van aangeleverde data van het grootste Peer-to-Peer deelautoplatform; deze cijfers hebben wij niet kunnen controleren. Het gaat om ruim 75.000 deelauto’s in 2022.
Spreiding 24/7 deelauto’s
Een goede spreiding van deelauto’s is cruciaal om de stap van niche- naar mainstreamproduct te maken. Uit onderzoek onder deelautogebruikers van Advier in opdracht van CROW blijkt dat de meerderheid van de autodelers bereid is ongeveer 5 minuten te lopen naar de locatie van de deelauto.
Koploper als het gaat om de dekking van 24/7 deelauto's is Amsterdam; 95% van de Amsterdammers kan een 24/7 deelauto huren binnen een looptijd van 5 minuten. Ook de gemeenten Haarlem, Utrecht en Leiden zitten boven de 90%. Binnen deze steden zien we dat vooral in de centrumwijken de meeste 24/7 deelauto’s staan.
Een deelauto in de buurt is een eerste voorwaarde voor gebruik, maar uiteraard niet de enige. Ook factoren als prijs, beschikbaarheid, fysieke toegankelijkheid, digitale vaardigheden en rijbewijsbezit spelen een rol. Om hier meer over te kunnen zeggen is vervolgonderzoek nodig.
Percentage inwoners met een 24/7 deelauto binnen 400 meter (september 2022)
Groei elektrische deelauto’s
Het aandeel elektrische 24/7 deelauto’s blijft toenemen. In 2021 was ongeveer 13% van alle deelauto’s elektrisch (volledig elektrisch en plug-in hybride) en 10% volledig elektrisch. Aangezien de methode dit jaar is aangepast is een 1-op-1-vergelijking niet goed te maken. De data die we wel kunnen vergelijken zijn die van roundtrip autodelen, waarbij de deelauto weer op de plaats van vertrek wordt achtergelaten. In 2021 was 21% van de roundtrip 24/7 deelauto’s volledig elektrisch. In september 2022 was dat 31,1%.
Het totaal aantal elektrische 24/7 deelauto’s is in september 2022 ongeveer 38%, waarvan 2.364 auto's volledig elektrisch en 87 plug-in hybride. Ter vergelijking: 5,3% van alle privéauto’s in Nederland rijdt elektrisch. Het aandeel volledig elektrische personenauto’s is 3,4% (489.333 auto’s) en 1,9% is hybride (179.113 auto’s).
De groei van het aandeel elektrische 24/7 deelauto’s is terug te zien in alle vormen van autodelen. 100% elektrisch zijn inmiddels de community-based deelauto's (een vaste groep mensen gebruikt één of meerdere deelauto’s in een gesloten pool) en free-floating deelauto’s (deelauto achterlaten op de plaats van bestemming). Maar ook roundtrip (op dezelfde plek achterlaten) en peer-to-peer (particuliere) 24/7 deelauto's zitten boven het aandeel van de privéauto in Nederland.
Aandeel energiebron per (deel)autovorm (september 2022)
Top 10-lijstjes totaal en per 100.000 inwoners
Net als in eerdere jaren voert Amsterdam de lijst van gemeenten aan als het gaat om het totaal aantal deelauto’s, zowel 24/7 als met sleuteloverdracht.
Totaal aantal 24/7 deelauto’s (september 2022)
Tussen haakjes is aangegeven hoe de volgorde zou zijn geweest volgens de onderzoeksmethode van afgelopen jaren (inclusief particuliere deelauto's met sleuteloverdracht).
Als we kijken naar het aantal 24/7 deelauto’s per 100.000 inwoners staat Amsterdam op de eerste plaats. In de oude methodiek was dit jarenlang Utrecht. Dit verschil kan deels te maken hebben met de nieuwe meetmethode. Verder zien we met deze meetmethode een relatief hoge score voor een aantal kleinere gemeenten als Ouder-Amstel, Bunnik, Culemborg en Wageningen.
24/7 deelauto’s per 100.000 inwoners (september 2022)
Tussen haakjes staat de rangschikking volgens de methode van afgelopen jaren (inclusief particuliere deelauto's met sleuteloverdracht).
Provincies
De Randstadprovincies zijn de provincies met de meeste 24/7 deelauto’s. De provincie Noord-Holland heeft de meeste 24/7 deelauto’s per 100.000 inwoners: 98. In absolute aantallen scoort Noord-Holland ook het hoogst met 2.861 24/7 deelauto’s.
Van de provincies buiten de Randstad scoren Groningen (27), Gelderland (15) en Noord-Brabant (11) goed op het aantal 24/7 deelauto’s per 100.000 inwoners. Limburg (3), Zeeland (3), Friesland (3) en Drenthe (1) blijven daarbij achter.
Deze grafiek laat het totaal aantal 24/7 deelauto’s per 100.000 inwoners zien en het aandeel elektrische 24/7 deelauto’s. Let op, in 2022 is de meetmethode aangepast. Dit kan zorgen voor een trendbreuk. Extra voorzichtigheid is gepast om data te kunnen vergelijken met voorgaande jaren. In sommige gevallen is dit dan ook niet mogelijk. Kijk op het Dashboard autodelen voor meer informatie.
Diversiteit in aanbod
Naast de hoeveelheid (24/7) deelauto’s in een gemeente is ook de diversiteit van het aanbod belangrijk voor de groei van autodelen. Denk hierbij aan verschillende autodeelvormen, verschillende segmenten auto’s en verschillende aanbieders. Door een breed palet van aanbieders is er voor ieder wat wils. Uit gebruikersonderzoek van Advier en CROW blijkt dat bijna de helft van de autodelers lid is van meerdere aanbieders. Het overzicht hieronder laat zien dat vooral de grote steden een divers autodeelaanbod hebben.
Diversiteit aanbod 24/7 deelauto’s naar vormen, klassen en aanbieders (september 2022)
Tussen haakjes staat het aantal aanbieders volgens de methode van afgelopen jaren (inclusief particulier autodelen met sleuteloverdracht).
Als we de verdeling van autoklassen vergelijken met het hele privéwagenpark in Nederland zien we dat vooral de mini-klasse ruim vertegenwoordigd is bij de 24/7 deelauto’s.
De grafieken zijn in deze weergave even groot. Het aantal 24/7 deelauto’s is echter een stuk kleiner dan het totaal aantal privéauto’s. Houd hier rekening mee met vergelijken. Let op, in 2022 is de meetmethode aangepast. Dit kan zorgen voor een trendbreuk. Extra voorzichtigheid is gepast om data te kunnen vergelijken met voorgaande jaren. In sommige gevallen is dit dan ook niet mogelijk. Kijk op het Dashboard autodelen voor meer informatie.
Dat de mini-klasse populair is, zien we ook terug in de 5 meest voorkomende 24/7 deelautomodellen (zowel particulier als niet-particulier).
Meest voorkomende 24/7 deelautomodellen in Nederland (september 2022)
Duurzamer dan autobezit
Autodelen is een belangrijk instrument om beleidsdoelen te halen op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid, sociale inclusie, klimaat, circulaire economie, volksgezondheid en ruimtelijke ordening. (24/7) deelauto’s zijn in de regel schoner dan privéauto’s, en autodelers rijden (netto) minder autokilometers. Daarmee is autodelen in alle gevallen duurzamer dan autobezit. Daarnaast zorgt een deelauto voor minder privéautobezit. Onderzoek onder deelautogebruikers van Advier en CROW toont aan dat voor roundtrip autodelen de vervangingsratio (het aantal privéauto’s dat één deelauto vervangt) zeer waarschijnlijk boven de vaak door gemeenten gehanteerde 4 ligt. Meer achtergrond over dit onderzoek is hier te vinden.
Bekijk hier de update 2022 van het Dashboard autodelen
Vergelijken met andere jaren
Deelmobiliteit wordt steeds gebruikelijker en doet zich voor in verschillende vormen en maten. Dit levert een steeds complexere weergave op. Hierom is besloten om vanaf 2022 een andere meetmethode in te zetten. Cijfers voor 2022 kunnen daarom niet altijd worden vergeleken met cijfers uit vorige jaren.
Gebruikersonderzoek
In deze tekst wordt meermaals gerefereerd aan gebruikersonderzoek uitgevoerd door Advier in opdracht van CROW. Dit onderzoek zit momenteel in de testfase van de methode en zal komende jaren verder worden ontwikkeld. In deze fase zijn vijf Nederlandse gemeenten betrokken, samen met Greenwheels, MyWheels en SnappCar. Omdat het nog om een testonderzoek gaat, zal dit niet worden gepubliceerd. Wel zijn enkele interessante inzichten uit het onderzoek verwerkt in deze tekst.
Contact
Neem bij vragen of opmerkingen contact op met communicatie@crow.nl met de vermelding van 'Dashboard autodelen'. We doen ons best om je zo snel mogelijk te reageren, maar vanwege de verwachte drukte kan het mogelijk wat langer duren.